10 Ocak tüm Çalışan Gazetecilere Kutlu Olsun

Ülke ve toplum olarak birlik içinde kutladığımız milli ve dini bayramlarımız ve günlerimiz var. Ayrıca bazı meslek mensupları da kendileri için önemli günleri kutluyor ya da anıyor. Gazetecilerin ise bir değil iki önemli günü var; 24 Temmuz Gazeteciler ve Basın Bayramı ile 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü. 24 Temmuz’un, 112 yıl önce Osmanlı döneminde siyasal ve sosyal sonuçları olan İkinci Meşrutiyet ilanıyla birlikte basından sansürün kaldırılmasının yıldönümü olduğu genelde bilinir. 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü ise daha çok gazetecilerin özlük hakları ve çalışma koşullarıyla ilgili olduğu, ya da öyle sanıldığı için fazla bilinmez. Peki, nedir 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü? Gazetecilerin mesleklerini özgürce yapabilecekleri ortama ve ekonomik haklara kavuşturan, çalışma koşullarının iyileştiren, 212 Sayılı Basın İş Yasası’nın yürürlüğe girdiği 10 Ocak 1961”in yıldönümüdür. Basın mensupları 1962 yılından itibaren bu günü ‘Çalışan Gazeteciler Günü’ olarak coşkuyla kutlamaya başlamış haklar teker teker ellerinden alındığında ya da çalıştığı yayın kuruluşu kapandığında ‘çalışamayan gazeteciler’ olarak hüzünlenmiştir. 212 Sayılı Yasa çıkmadan önce de 5953 Sayılı Basında Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetleri Düzenleyen Kanun vardı. Ama gazetecilere mesleğin gerektirdiği hakları sağlamaktan çok uzaktı. Alınan ücretle, çay ve simide talim ediliyordu. Cağaloğlu’nda gazete binalarının bodrumlarında, kurşun eritilerek satırların dizildiği mürettiphaneden çıkan zehri soluyor, yarı aç yarı tok çalışıyorlardı. Çoğu kez bir simit bir çayla karınlarını doyuruyorlardı, Çevredeki salaş lokantalara gidildiğinde ceplerinde para olmadığı için ay sonunda vermek üzere veresiye defterine yazdırıyor, ünlü yazarlar bile yemek paralarını ödemekte zorlanıyorlardı. O dönemde bir gazetede müsahhih (düzeltmen) olarak görev yapan ünlü bir şairimizin şiirinde gazetecilerin ekonomik durumu şöyle anlatıyor: “Kasketi kendi kendine giydi kafam, Fırladım matbaadan, Dışarda kar. Yüzümde mürettiphanenin kurşunlu kiri, Cebimde 75 kuruşum var, Havada bahar.”

GAZETECİLERİN HAK MÜCADELESİ

Gazetecilere haklar getiren 212 Sayılı Yasa’nın çıkması, o dönemin gazetecilerinin büyük mücadelesiyle mümkün oldu. Resmi ilanların iktidar tercihiyle dağıtıldığı ‘Besleme basın’ dönemi sona ermişti.

Bu hususla tüm çalışan gazeteci meslektaşlarımızın bu anlamlı günü kutlu olsun…

Zafer Gazetesi Yazı İşleri Müdürü

M. Haldun ÖZSİVİL